Ngáy là một tình trạng thường gặp, được hiểu là những âm thanh phát ra do hơi thở mạnh trong khi ngủ. Ngủ ngáy có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân, bao gồm cấu trúc miệng và xoang mũi, dị ứng hoặc bệnh tật, uống rượu và cân nặng.
Khoảng 90% số người có gặp tình trạng ngáy, trong đó ngáy mãn tính xuất hiện chủ yếu ở nam giới độ tuổi trung niên. Ngáy thường trở nên nghiêm trọng hơn khi con người già đi, gây bồn chồn, khó chịu cho người ngáy và người bên cạnh.
Khi bạn ngủ, các cơ trong miệng và họng của bạn sẽ thư giãn, điều này có thể làm hẹp đường thở và gây rung lắc với mỗi hơi thở vào ra. Khi đường thở càng hẹp thì tiếng ngáy càng to vì sức mạnh của không khí đẩy qua gây ra rung động lớn hơn.
Nguyên nhân gây xảy ra tình trạng ngáy khi ngủ
Để giảm ngáy, đầu tiên bạn phải hiểu rõ nguyên nhân khiến bạn/ người thân bị ngáy khi ngủ. Dưới đây là một số lí do gây ngáy mà chúng ta có thể mắc phải:
- Vòm miệng thấp và dày hoặc lưỡi gà dài
- Thừa cân
- Rượu làm giảm khả năng phòng thủ tự nhiên của cơ thể chống lại tắc nghẽn đường thở
- Nghẹt mũi
- Vách ngăn mũi bị lệch hoặc vẹo
- Thiếu ngủ
- Tư thế ngủ – đặc biệt là ngủ ngửa

Nhìn chung, ngáy không gây hại về thể chất, nhưng lại có tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Ảnh hưởng lớn nhất được cho là liên quan đến ngáy là rối loạn ban ngày và bệnh tim.Tuy nhiên, trong một số trường hợp, ngáy có thể là triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) xảy ra khi các cơ thư giãn quá mức khiến đường thở bị tắc nghẽn. Hệ thống phòng vệ tự nhiên của con người sẽ bắt đầu hoạt động và bộ não ghi nhận rằng có sự tắc nghẽn đường thở, đánh thức người đang ngủ để mở lại đường thở – thường được báo hiệu bằng việc thở hổn hển, khịt mũi hoặc nghẹt thở. Điều này có thể xảy ra suốt đêm mà người ngủ không nhận ra rằng họ đang thức giấc trong thời gian ngắn. Chính việc này làm giảm khả năng đi vào giấc ngủ sâu và yên tĩnh. Các triệu chứng khác có thể xuất hiện ở những người mắc chứng OSA bao gồm: Nhức đầu buổi sáng, nhầm lẫn ban đêm, tăng cân, mất tập trung và bồn chồn vào ban ngày.
Ngáy cũng có thể là một triệu chứng quan trọng của các rối loạn giấc ngủ khác như:
- Mất ngủ
- Ngủ nướng
- Chứng ngủ rũ
- Rối loạn hô hấp khi ngủ
- Rối loạn nhịp sinh học
- Bệnh mất ngủ giả
- Rối loạn chuyển động giấc ngủ
Trong hầu hết các trường hợp, ngáy sẽ không có tác động tiêu cực rõ ràng, nghĩa là người ngủ ngáy thường không nhận thức được mức độ nghiêm trọng của tiếng ngáy của mình, trừ khi được quan sát bởi người bạn đời hoặc thành viên trong gia đình.

Các biện pháp để giảm ngáy hiệu quả
Có nhiều phương pháp điều trị ngáy từ thay đổi lối sống đến sử dụng các thiết bị hỗ trợ hay thậm chí là phẫu thuật y tế. Tùy theo từng trường hợp mà bạn có thể áp dụng biện pháp giảm ngáy phù hợp nhất với bản thân.
Giảm ngáy ngủ bằng cách thay đổi lối sống
- Tránh ngủ ngửa
- Giảm cân
- Duy trì mô hình giấc ngủ lành mạnh
- Tránh tiêu thụ nhiều rượu
- Điều trị nghẹt mũi
Sử dụng các thiết bị y tế hỗ trợ giảm và loại bỏ chứng ngáy
- Các thiết bị hỗ trợ trong miệng giúp định vị hàm, lưỡi và vòm miệng mềm để giữ cho đường thở luôn thông thoáng.
- Thiết bị thở sử dụng áp lực dương liên tục để duy trì các kiểu thở nhất quán.
- Các thiết bị mũi thúc đẩy quá trình thở mũi bằng cách mở đường thở ở mũi làm giảm độ rung do thở nặng bằng miệng như kẹp chống ngáy nosewings.

Nếu bạn lo lắng rằng tiếng ngáy của mình là dấu hiệu của chứng rối loạn giấc ngủ mãn tính, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Họ có thể chẩn đoán tình trạng của bạn bằng cách xem xét tiền sử bệnh, tiền sử gia đình, các triệu chứng và sức khỏe thể chất của bạn. Các xét nghiệm y tế như chụp cắt lớp và chụp cộng hưởng từ có thể kiểm tra cấu trúc đường thở của bạn để tìm các vấn đề, chẳng hạn như lệch vách ngăn. Nếu chứng ngáy của bạn được coi là nghiêm trọng, bạn có thể sẽ cần tham gia vào một nghiên cứu về giấc ngủ.
Thông tin ghi lại trong các nghiên cứu về giấc ngủ
- Hoạt động sóng não
- Nồng độ oxy trong máu
- Nhịp tim
- Nhịp thở
- Các giai đoạn trong giấc ngủ
- Chuyển động của mắt và chân
Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ hoặc chuyên gia của bạn có thể đề nghị phẫu thuật. Có ba kỹ thuật phẫu thuật chính được sử dụng:
- UPPP: phẫu thuật để mở đường hô hấp trên bằng cách lấy ra các mô thừa trong cổ họng. Khi đó, amidan được lấy ra và khẩu cái mềm được định hình lại.
- Điều trị bằng laser: việc sử dụng tia laser có thể làm tổn thương vòm miệng. Khi các mô lành lại, nó thường cứng hơn do để lại sẹo.
- Somnoplasty: phương pháp đốt từng phần của vòm miệng mềm.
Ngáy có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi và giới tính với các mức độ khác nhau. Mặc dù có thể gây khó chịu nhưng ngáy hiếm khi là dấu hiệu của chứng rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng. Nếu bạn hoặc ai đó mà bạn biết bị ngáy, việc ghi lại kiểu và tần suất ngáy sẽ giúp xác định xem có nên tìm cách điều trị y tế hay không.
Bài viết liên quan